Thomas Philippesz Magito ( 1715) en zijn Koorddansersgezin uit Hoorn

Boerenkermis, David Teniers (II), ca. 1665 RijksMuseum, SK-C-298 Public Domain

Thomas Magito is waarschijnlijk een jongere zoon van Philippe Alexis Magito (1675) en Marie Therese Griffon (?) of Philippes kleinzoon via Alexis Phillippes zoon. Wat tegen het laatste pleit, is het niet vernoemen van Alexis.

Thomas Magito woonde meerdere jaren met zijn vrouw Maria Nieuwerkerke en hun groeiende gezin in Hoorn. Voor het houden van een Kermis of Jaarmarkt is Hoorn een goed gekozen plaats.

Hoorn heeft al sinds 1357 een Jaarmarkt. In 1446 kreeg de stad toestemming om zelfs driemaal per jaar een Jaarmarkt te houden. Kermissen waren in elke stad en bijna elk dorp een jaarlijks terugkerend evenement. Men bezocht niet alleen de kermis in de eigen woonplaats maar ook daarbuiten. Op kermissen vond vaak de eerste kennismaking plaats tussen man en vrouw. De kans dat dit ook het geval was met Thomas Magito en Maria Nieuwerkerk is groot.  Maria reisde rond met een Marionettentheater. Over het poppenspel van de Magito's op de Kermis van Hoorn wordt in de twintigste eeuw nog geschreven.

Thomas Magito hield zich net als vele Magito-familieleden  bezig met het Kermisbedrijf. Aanvankelijk was Thomas Koorddanser, later ging hij zich net als zijn vermoedelijke vader Philippe, oom Johannes Alexis en neef Pieter Magito bezighouden met het impresariaat. De Magito's uit Franeker, zijn oom Alexis en neef Paulus Alexius, kwamen evenals Pieter uit Delft, regelmatig naar West Friesland met hun voorstellingen.

Thomas kocht in 1746 een ‘speeljacht’. Mogelijk voor transport van zijn kermisuitrusting. Het jacht was duidelijk kleiner dan de boot die Pieter Magito en Maria de Marode een paar jaar later zouden aanschaffen, al dan niet op een idee gebracht door hun oom Thomas. Uit gegevens van het stadsbestuur van Utrecht blijkt dat er regelmatig gebruik werd gemaakt van boten om kermistenten te vervoeren.

Thomas Magito ( 1715)  trouwde Maria Nieuwerkerke ergens rond 1739. De trouwboeken van de St Cyriacuskerk in Hoorn noch de belasting op trouwen in Hoorn  leverde een trouwdatum op. Ook in Delft was geen registratie van hun huwelijk terug te vinden.  Omdat er geen vermelding onecht bij de kinderen in de doopboeken staat terwijl dit wel gebruikelijk was, ga ik uit van een huwelijk.

Overzicht_-_Hoorn_-_20116443_-_RCE, Loek Tangel, 1971, CC BY-SA 4,0 Ingekleurd

Thomas Magito kocht op 1 maart 1774 een huis aan de Lange Gracht in Leiden.  Een Philippe Magito kocht ook in Leiden in 1758 een pand aan de Coenesteeg. Zoon Philippe Thomasz was in het jaar 1758  pas 14 jaar oud en te jong om een huis te kopen.

Om de koper te vinden moeten we op zoek naar nog niet gevonden Magito’s; een Philippe Antoinesz of een Philippe Alexis junior bijvoorbeeld. Maar ook Philippe Alexis sr (1676) die woonde en werkte in Parijs zou in Leiden een huis gekocht kunnen hebben, maar waarschijnlijk lijkt het niet. Tot in de nacht van zestien op zeventien maart 1762 zijn theater en de rest van de Foire Saint Germain afbrandde woonde Philippe in Parijs. 

Uit het testament van haar vader Thomas Philippeszoon dat in 1789 werd opgemaakt blijkt dat Judith ergens tussen 1784 en het voorjaar van 1787 overleden moet zijn. Judith Magito was getouwd geweest met mannen met bijzondere namen, desondanks is er behalve de geboorte van de kinderen niets over hen terug te vinden. Mogelijk zijn deze mannen terug gegaan naar hun land van herkomst (Italië / Polen?) of verder doorgereisd met hun troup koorddansers

De inhoud van Thomas Testament:

De opbrengst na liquidatie van zijn boedel, zal na zijn overlijden en na betaling van kosten voor weeskamer en sterfhuijs, verdeeld worden onder zijn zoon Jean, de zoon van zijn overleden zoon Philippe, de kinderen van zijn overleden dochter Judie / Judith en in de versie van maart ook de weduwnaar van dochter Maria. In de versie van april wordt deze Philippe Meijer niet meer genoemd, noch kinderen die Philippe en Maria Thomasdr hadden. Er worden voogden aangesteld over zijn minderjarige, uitlandige of andere toezicht behoevende erfgenamen. Thomas blijkt niet te kunnen schrijven en tekent met een kruisje. Met minderjarige erfgenamen zullen kleinkinderen- de kinderen van Philippe en Judith- bedoeld worden.

Binnen twee maanden na het overlijden van Thomas Magito, wordt in Rotterdam, Johannes Thomas Magito geboren, zoon van Petrus Pietersz Magito en Alida van der Linden; kleinzoon van Pieter Magito en Antonet Bastaron. Waarmee de banden tussen de gezinnen  Magito maar weer worden aangetoond

Thomas' kinderen

Joannes Thomasz Magito 1741

Hoorn_Skyline , Sjef Schoenmakers , GNU Free Documentation License. CC BY-SA 3.0 Rechts  de Sint Cyriacuskerk

In de Cyriacuskerk waren naast zijn ouders, andere Magito familieleden aanwezig: Johannes, een jongere broer van opa Philippe. Grootvader Philippe woonde en werkte meestal in Parijs of Brussel. Oom Johannes had een vaste aanstelling als stadsmuziekmeester in Rotterdam en was  wel aanwezig in Nederland. Johannes gaf hem zijn voornaam. Ook aanwezig waren een neef van vader Thomas:  Pieter Magito met zijn vriendin Maria de Marode, huijsvrouw van Jacobus Reneaut of Reno. Maria werd zijn Meter.

Gezien de afstand en de manier van reizen in die tijd, zullen de Rotterdamse meerdere dagen onderweg zijn geweest voor deze doop. De werkzaamheden van Pieter maken het waarschijnlijk dat hij over eigen vervoer beschikte. Mij is niet duidelijk waar Pieter woonde voor hij in 1761 zijn huis in Delft kocht. Het huidige Rietveld 43. Omdat zoon Pieter junior in 1757 niet in Delft maar in Amsterdam gedoopt werd, was samen reizen met Johannes en Huybertje denkelijk niet aan de orde, tenzij de doop in Amsterdam een andere reden had, want de omstandigheden waren bijzonder

Het lijkt er op dat Maria van Eijk al snel overlijdt. Ik kan er echter niets over vinden

Over Anna Schouten heb ik geen aanvullende informatie kunnen vinden.
Een tweede Jan Magito , van die generatie uit Hoorn lijkt niet erg waarschijnlijk. Feit is dat Jan Magito, weduwnaar van Maria van Eijk,  in 1782 hertrouwt. Een Anna Schouten wordt echter niet genoemd op de ondertrouw-inschrijving.

December 1783, een jaar na hun huwelijk, zijn Jan en Mijntje Magito weer op het Stadhuis en wel als getuige bij de ondertrouw van Marie Pieterse Beek, hun schoonzus die korte tijd getrouwd was geweest met Jans broer, Philippe. Het huwelijk van Marie Beek gaat om onduidelijke reden niet door. Over Jan Magito heb ik niets meer kunnen vinden hierna.

Op 23 november 1794 overlijdt een Willemijntje Steen, uit Amsterdam op de afdeling vrouwen van het Buitengasthuis ( Gast-, Pest-, Werk- e Spinhuis). Ik heb sterk de indruk dat het gaat om de vrouw van Jan Magito. Willemijntje moet ongeveer 44 jaar zijn geweest bij overlijden..
Ik heb geen spoor van kinderen van Jan Magito kunnen vinden

Philippe Thomasz Magito 1744

Bij de kerkelijk administratie is enige verwarring ontstaan. Het lijkt er op dat de doop eerst op losse papiertjes werd genoteerd om deze op een later moment, in schoonschrift netjes te verwerken voor de eeuwigheid in het Doopboek. Blijkbaar werd er in 1746 een losse aantekening van deze doop gevonden, waarvan de schrijver vermoedde dat deze al administratief verwerkt was in 1744. Opgemerkt werd dat ook de Peter dezelfde was.

Mei 1765 wordt Philippe vader van een dochter : Phillipina.  Zij wordt gedoopt in de Nieuwe Kerk van Delft, vlak achter het Rietveld.
Een jaar later trouwt hij met haar moeder: Catharina den Visser, uit Delft

Philippe en zijn gezin wonen bij Pieter en Maria op 't Rietveld. Of zij bij hen in huis wonen of in een van de andere panden die op naam van Maria de Marode staan, is onduidelijk. Het huis naast 'Het Vergulde Zwijnshoofd' waar Pieter en Marie zelf woonden, en het huis op Pieters naam weer daarnaast, hebben een ander huurder volgens Delftse archieven. Marie had nog een aantal kleinere huizen achter de huizen van het Rietveld, die eerder deel uit maakten van het Oude Begijnhof. Mogelijk verbleef Philippe in één daarvan. Nu staat daar een theater.

In het najaar van 1767 veranderen de zaken ingrijpend. Philippe monstert aan bij de Pauw, een van de VOC schepen.

In 1770 wordt een zoon geboren; helaas wordt deze slechts ongeveer één jaar oud. Op 15 februari 1771 wordt hij Pro Deo als Arm kind, op de arm, ten grave gedragen, twee weken na de geboorte van zijn broertje Thomas, genoemd naar de vader van Philippe.

Bij de doop van Thomas is Maria Magito, mogelijk de jongere zus van vader Philippe, getuige maar waarschijnlijker is, dat het gaat om Maria de Marode, die niet langer bekend staat als huysvrouw van Jacobus Reneau, maar als huysvrouw van Pieter Magito. Ik opteer voor de laatste mogelijkheid gezien de bijzondere band die Philippe en Pieter en Maria Magito-de Marode hadden in die jaren.

Wat betekent het dat de weeskamer voldaan is?

De Weeskamer zag erop toe dat kinderen waarvan één of beide ouders overleden zijn, hun rechtmatige erfdeel kregen. Bij het begraven van de overleden ouder werd dit geregistreerd in de begraafboeken van de Weeskamer. In het geval van een hertrouwen was de aanwezigheid van onmondige, dus minderjarige, kinderen te zien aan de aantekening in de marge van het ondertrouwen: 'weeskamer voldaan', soms met een minimale aantekening als 'ok'. De term 'weeskamer voldaan' houdt in dat de trouwlustigen zijn langsgeweest bij de Weeskamer en toestemming hebben verkregen tot ondertrouwen na het tonen van een akte van bewijs of verwijzing naar een testament. Een akte van bewijs vermeldt het aantal kinderen, het erfdeel en is vastgesteld bij een notaris en gecontroleerd door de voogden.
Het gaat dus niet om betaling van kosten aan de weeskamer op het moment dat een wees in het huwelijk treedt.

 Gezicht op de Langebrug over de Amstel en de Beurs te Amsterdam RP-P-1932-374.jpg
Created: between 1755 and 1779 date Kaiserlich Franziskische Akademie, prentmaker: Johann Friedrich Leizelt ,
naar tekening van: Willem Writs, verlener van privilege: Jozef II (Duits keizer) CC0 

Maar waarom zou een chirurgijnsknegt / matroos VOC ineens gaan acteren en waarom van Amsterdam naar Leiden?  Waarschijnlijk is dat een heel simpel antwoord: reizen met de VOC is niet voor iedereen makkelijk te combineren met een gezin en een lid van de familie Magito kon ook op een andere manier, binnen het familiebedrijf, wel zijn kost verdienden

In mijn achterhoofd houd ik toch maar de opties open van een Philippe Antoinesz en een Philippe Alexisz uit Delft en daarmee een broer van de Pieter Magito als mogelijke optie voor de begraven Philippe Magito in Leiden. Hetzelfde doe ik met de enige kandidaat die via een zoekmachine tevoorschijn kwam en die mijn optie was tot ik dit begraafboek vond.
het betreft een inschrijven van begraven dat mogelijk bij Philippe Magito, geboren 1744 zou kunnen horen. Op het Kartuizer kerkhof  werd een namelijk  Johan Philip Thomas begraven op 10 november 1782.  Van het Karthuizer Kerkhof is weinig terug te vinden; het zou ergens waar nu de Jordaan is, gelegen hebben. Wel is er een mooi artikel overschreven ‘de geschiedenis van het Kartuizerklooster te Amsterdam 1392-1578’

Maria Thomasdr Magito 1748

Voorgevels_-_Hoorn_-_20116678_-_RCE, Gerard Drukker, 1977, CC BY-SA 4.0_edited ingekleurd

Maria is de oudste van de twee dochters van Thomas Magito en Maria Nieuwerkerk

Maria gaat driemaal in ondertrouw
De eerste maal, zij is 22 jaar, gaat zij op vijf oktober 1770 met vader Thomas  naar het Amsterdamse Stadhuis om met Gaetano Gouato, een 22 jarige Venetiaan, te gaan trouwen. Ze woonden al samen op de Botermarkt, maar het Boterbriefje? Dat komt er niet, want de huwelijksafspraak wordt geannuleerd.

De Botermarkt is tegenwoordig het Rembrandtplein

Thomas mag weer op komen draven op negen oktober 1772, als Maria een nieuwe poging waagt, nu met de in London geboren
William Charles Thomson. Maar helaas, ook door dit voorgenomen huwelijk staan grote strepen.

Volgens scheepsrecht moet het de derde keer goed gaan en wel met Philippus Meijer.
Op 14 mei 1776 bevestigt Ds Menstes in de Westerkerk in Leeuwarden het huwelijk, nadat er tweemaal eerder een afkondiging is gedaan.

Waarom het tweemaal mis is gegaan met een voorgenomen Huwelijk, zal nooit duidelijk worden.
Waarschijnlijk waren Gaetano en William Charles buitenlandse en dus over grotere afstanden reizende, koorddansers, die samenwerkten met de Troep van vader Thomas of die  van zijn neef Pieter of  oom Alexis. Een reden voor  het niet door gaan van een huwelijk kan zijn onder andere dat ontdekt werd dat de bruidegom in spe al getrouwd was, in een stad ver weg of was hij doorgereisd naar een andere stad

In het eerste testament dat haar vader in maart 1787 opmaakte, staat vermeld dat een erfdeel gaat naar de weduwnaar van zijn overleden dochter Maria. In de versie van april is Philippe Meijer verwijderd. De kinderen worden niet bij name genoemd maar zijn vermoedelijk de minderjarige erfgenamen die in het testament genoemd worden.

Judith Magito 1752

Gezicht_op_de_Korte_Mare_naar_het_zuiden_(De_Lakenhal)_-_Paulus_Constantijn_La_Fargue, 1778 , Public Domain

Judith, de jongste van de kinderen van Thomas en Maria, werd in 1752 geboren in Hoorn.
Thomas en Maris liepen waarschijnlijk al tegen de veertig aan.
Er is in meerdere opzichten wel iets bijzonders aan die doopinschrijving

Afgezien daarvan is dit het enige document waarop Christiaen Magito een officiële rol heeft bij een familiegebeurtenis. Of het de uitmuntende Koorddanser Christiaen betreft, kan niet met zekerheid gezegd worden.,  maar een andere Christiaen Magito ben ik niet tegengekomen.

Ook Judith ging in zee met waarschijnlijk een Koorddanser. Met Valentino Sigel uit Venetië; mogelijk uit dezelfde Troep als Gaetano Gouato. Wat er van Valentino geworden is, is een raadsel. Meest waarschijnlijke is dat ook hij meegereisd is, met zijn Troep.

Hoe de relatie met Valentino verlopen is, blijft onduidelijk. Er werd maar één Sigel kind geboren.
Tussen 1778 en  1784 komen er twee zonen en twee dochters voor Judith bij met Waivry als achternaam.
Vast van een vader ook uit het artiestenvak, maar ook dat blijft onduidelijk

Judith  Magito bleek mede dankzij de getuigen bij haar eigen doop en  bij de doop van haar kinderen een interessante Magito voor het voorouderonderzoek

• 1752 :bij de doop Judith was er het teken van leven van Christiaen Magito
• 1772: Alexander dit Placide Busa en Antonetta Etoile waren Peter en Meter bij de doop van zoon Alexander
• 1778 Carolus Waivry kreeg als Peter, Carlo Facio leider van een Koorddansersgroep.
• 1780 Peter en Meter waarschijnlijk van de familie Waivry
• 1781 Bartholomeus Spinacuta en Alexander Joseph Hellendaal waren aanwezig bij de doop van zoon Bartholomeus

Bij de doop van de jongste dochter was Cornelis Kasbergen aanwezig, die ook getuigen was van de doop van de kleindochter van Pieter Magito

Peters, Meters, doopheffers en getuigen .

De aanwezigen bij bijvoorbeeld een doop. helpen regelmatig het plaatje compleet maken en geven een beeld van het gezin in de samenleving. Bij de Magito’s uit Hoorn en Rotterdam zijn de aanwezigen bij een doop, naast familieleden, vaak trouwe vrienden en collega's uit hun vak. In de kring van Johannes de Stadsmuziekmeester komen naast musici ook andere gebruikers van het StadsBoterhuis langs. Alexander Joseph Hellendaal in Leiden aanwezig als Peter, moet haast wel familie zijn van Pieter Hellendaal, een getalenteerde musicus die met de Rotterdamse Alexis Johannesz  en Henry Johannesz Magito in Cambridge werkte.

Bij Thomas’ en Pieters familiedagen zijn de Peters en getuigen voornamelijk acteurs en Koorddansers.

Alexander Bussa was een vertrouwde collega en vriend van  Thomas en Pieter Magito. Pieter stelde hem aan als voogd voor zijn enige zoon. Pieter Magito was eerder, in 1754,  Peter van de dochter van Alexander Busa.;Meter was Anthoinette Étoile. Naast dat de onderlinge band tussen de koorddansers bevestigd wordt door deze feiten, is Pieters aanwezigheid met Anthoinette Étoile bij de doop van Alexander Busa’s dochter, de reden geweest voor Roddel en Achterklap in de eenentwintigste eeuw. Men vermoedde dat deze Anthoinette, Pieters piepjonge stagiaire Marie Anne (Antoinette)Bastaron was, aanwezig onder de schuilnaam Étoile. Met het opnieuw verschijnen van Anthoinette Étoile in 1772, weer in aanwezigheid van de familie Busa, kan daar wel een streep door; na zoveel jaar was er geen enkele reden meer voor een pseudoniem.

Alexander Bussa heette voluit Alexandre-Placide Bussard; maar werd ook wel Placide genoemd. Alexander Bussa was getrouwd met Carmina Spinacuta en de in Leiden aanwezige Bartholomeus Spinacuta was zijn zwager, allen koorddanser. In de Dictionnaire des Pierrots staat dat Placide één van de beste springers en koorddansers in het Theater Nicolet in Parijs was, waar hij rond 1770 optrad. Hij zal Philippe Magito, vader of grootvader van Thomas en grootvader van Pieter, waarschijnlijk,  goed gekend hebben.

Placide schreef verschillende zeer succesvolle pantomimes. Hij gaf talloze optredens in provincie en in het buitenland, vooral in Londen en in 1778, is hij danser van de koning.

Mogelijk waren de koorddansers Valentino en Gaetano, de huwelijkskandidaten van Judith en haar zus Maria, in dienst van Alexander Bussa. En, zei er iemand London? Laten we dan ook  William Charles Thomson, uit London noemen, de tweede bijna echtgenoot van Maria Magito. Zou hij ook deel uit hebben gemaakt van het gezelschap van Alexander Bussa? Een andere kandidaat leider van de Koorddans groep van Thomas( beoogde) schoonzoons is natuurlijk Carlo Facio.

Tijdens dit deel van het onderzoek ontdekte ik dat Franeker een Universiteit had waar dans gedoseerd werd. Waarschijnlijk tot stand gekomen omdat Leeuwarden jarenlang de Hofstad van de Friese Nassaus is geweest, de voorouders van het huidige Huis van Oranje.

Toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in opstand kwam tegen Spanje, koos Franeker al vroeg de zijde van Willem van Oranje. Franeker werd hiervoor in 1585 beloond met een universiteit, de universiteit van Franeker, op de Universiteit van Leiden na de oudste van Nederland. Er werden vier redenen aangevoerd:

• het was goedkoper dan studeren in Leiden,
• de ouders konden beter op het gedrag van hun kinderen letten,
• het was goed voor de ontwikkeling van de bevolking en
• het geld dat de studenten zouden uitgeven bleef binnen de provincie.

Aan deze Franeker Academie, geschonken door de Friese stadhouder Willem Lodewijk van Nassau en geopend op 29 juli 1585, kon men theologie, rechten, medicijnen, klassieke talen, wijsbegeerte en wis- en natuurkunde studeren. Een van de studenten was prins Willem IV.

De Friese Stadhouder Willem Lodewijk, die in 1585 de Universiteit van Franeker oprichtte, liet o.a dansles in het rooster opnemen. Edellieden die in die tijd aan het hof verschenen, dienden over goede manieren te beschikken, en dansen was hierbij een belangrijk sociaal gebeuren.

In navolging van het Stadhouderlijk Hof in Leeuwarden, danste ook de Friese adel op hun State. Stadhouder Willem Frederik was, voordat hij met Albertina Agnes trouwde, een graag geziene gast. De Kerkelijke leiders vonden er wat van.