Op zoek naar het ouderlijk gezin van Antonet Bastaron

     Jacques Bastaron 1665 en Marie Anne Dupuis

Stamgrootouders generatie 11

Jacques Bastaron, célèbre Basse-Taille dans la chapelle de Louis XIV, excellait dans le pathétique.
On dit que sa voix était superbe et d'un volume extraordinaire.

Over de voorouders uit de families Bastaron en Dupuis is meer bekend dan over de gemiddelde voorouder, waardoor de pagina, wanneer beide stammen besproken zouden worden, te traag wordt. Een scheiding daarom.

In Versailles gaan we verder met het onderzoek, maar dat is niet de plaats waar Marie Anne Dupuis  en Jacques Bastaron geboren werden. Jacques Bastaron werd in 1665 in Parijs geboren. Marie Anne  werd in 1674 geboren in Saint Germain en Laye, een voorstad van Parijs en de plaats waar eeuwenlang het Franse hof resideerde, tot de Zonnekoning besloot dat het hof zou worden verplaatst naar Versailles, waar hij van een klein jachtslot in een moerassig gebied een indrukwekkende  Paleis had gemaakt.
Versailles-stad moest met het Paleis Versailles meegroeien. De Saint Julien, de oude kerk, werd vervangen door de Notre Dame van Versailles; uiterst links op de afbeelding hieronder. In de doop-, trouw-, en begraafboeken van deze kerk, moeten we gaan zoeken naar aantekeningen over de familie Bastaron en Dupuis. Naast een grotere en imposantere kerk, moesten er ook huizen komen voor personeel en voor gasten.
De tuinen van het paleis moesten aangelegd worden en die moesten naast mooi, ook functioneel zijn. Zij moesten de Koning en zijn gevolg voeden.

De Bastarons kwamen naar Versailles voor het vermaak van Louis XIV; de familie Dupuis kwam om er voor te zorgen dat die tuinen en het kanaal er kwamen en dat er ook groenten en fruit van buiten de seizoenen op tafel kwam, als de Koning dat wilde. 
Het  verhaal over de familie Dupuis kunt u vinden onder de link.

NB Op deze pagina's ga ik uitgebreid in op de Peters en de Meters en andere getuigen omdat zo een beeld gevormd kan worden van de sociale omgeving van de Bastarons en de Dupuis'

Gezicht op de stad en het Paleis van Versailles - Rijksmuseum, Netherlands - Public Domain.
https://www.europeana.eu/item/90402/RP_P_1980_388

Het Versailles uit de tijd dat onze stamouders daar woonden en werkten

De naam Bastaron

De naam Bastaron komt zeer weinig voor. Kijkend naar de plaatsen in de wereld waar, tussen 1600-1700, Bastarons woonden, dan stopt het eigenlijk bij Versailles, Parijs,  Argenteuil en Marolles-sur-Seine. De laatst genoemde plaats  vlakbij Versailles zou wel eens het dorp kunnen zijn waar de Bastarons oorspronkelijk vandaan kwamen. Voor halverwege de 17e eeuw het paleis van Louis XIV uitgebreid werd, was er in Versailles immers weinig te vinden. De vader van Jacques echter, overleed in Parijs in 1686. Zijn gezin woonden op het  Île de la Cité.
Er is een andere Bastaron-tak waarover meer achterhaald is.  Mogelijk is van die tak, de Louis Bastaron, een generatiegenoot van Jacques Bastaron (1665) , een halfbroer of neef van stamvader Jacques. Dat het familie is, lijkt vrijwel zeker.
Je kunt je afvragen of de naam niet komt van bastaard; dat is wat in het Spaanse bastaron betekent. Spanjaarden zijn vaak en lang op pad geweest met hun leger in dat gebied. Waarmee ik niet wil zeggen dat ik vermoed dat de Bastarons voorouders  uit Spanje komen. Scheldwoorden uit andere talen blijven over het algemeen goed hangen. Als familienaam is  Bastaron in Spanje niet te vinden.

Kandidaat vaders
De zoektocht naar mijn stamvader leverde aanvankelijk twee of drie mannen met de naam Jacques Bastaron op, in dienst van de Koning: vader en zoon Jacques Bastaron. De te beantwoorden vraag was, wie van de twee was de vader van Antonet of zijn er nog andere mogelijkheden.
Helaas zijn waarschijnlijk nog niet alle doop-inschrijvingen van de kinderen en kleinkinderen van vader Jacques Bastaron (1665) naar boven gekomen. wat wel gevonden werd staat op deze pagina beschreven. Honderd procent zekerheid is er dus niet, maar er is wel een ernstig vermoeden dat Antonet uit deze familie komt. Ik heb onderzoek gedaan naar de Bastarons in Parijs, Argentuil en Marolles zonder dat dit tot andere inzichten leidde.
Gezien de combinatie Jacques junior's kinderen die stagelopen bij Pieter Magito en Antonet die Pieters zoon op de wereld zet, lijkt de Jacques lijn( senior en zijn zonen) toch de meest voor de hand liggend.

Jacques werd rond februari 1665  geboren in Parijs als zoon van Jean Bastaron en Charlotte Loucheron. Er is geen geboorte-inschrijving te vinden. Op basis van onder andere zijn huwelijks-inschrijving wordt op dit jaar uitgekomen.
De vader van Jacques had een functie in de parochiekerk Saint Landry. Een kleine parochie op het Ile de la City.

Van Jacques en zijn zus Marie Jeanne weten we dat zij muzikaal waren. Met een vader die Porte Verge / Pedel van de Parochiekerk was,  zal Jacques waarschijnlijk veel te vinden zijn geweest in de Saint Landry en kennis gemaakt hebben met kerkmuziek. Zongen Jacques en Marie Jeanne  misschien als page in die kerk en werd hun talent daar ontdekt en ontwikkeld? Broer Jean volgde in de voetsporen van zijn vader : Porte Verge

Onze voorvader Jacques Bastaron werd zanger in de koren van Versailles. Hij zong zowel kerkelijke als wereldlijke muziek
Jacques zong als bariton in de mis, die Louis XIV dagelijks bijwoonde, maar maakte ook deel uit van de zangers die optraden in het paleis als vermaak voor en met de Zonnekoning en zijn Hof. Jacques had in 1703 de mannelijke hoofdrol in de eerste Franse opera ooit.
Jacques stond sinds 1688, ca 23 jaar oud, al op de loonlijst van Louis XIV. Aan het eind van zijn loopbaan was hij de Cantor van het koor van de Chappelle en dat verdiende niet slecht.

In Versailles, in het hotel Mouton Rouge, bij de Place Grande Marché, woonde Marie Anne Dupuis. Marie Anne stamt uit de toch wel bekende familie Dupuis. Generaties lang waren de Dupuis', Jardinier du Roi . Aanvankelijk voornamelijk in Parijs, maar toen Louis XIV plannen kreeg om iets moois te maken van het  jachtslot Versailles, ging een Henry Dupuis daar aan het werk. Zijn naamgenoot en neef Henry Dupuis, mijn stamgrootvader, verliet Parijs eveneens  toen bleek dat er grote behoefte was aan personeel, huisvesting en andere faciliteiten voor de bouwers aan Versailles. Henry, Marie Annes vader,  was een van de weinige van het Tuindersgezin zonder groene vingers. Hij maakte, zo dacht ik aanvankelijk, een carrièreswitch van cabaretier in Parijs, naar Hotelier van onder andere de Mouton Rouge in Versailles. Echter op de lijst van oude Franse beroepen blijkt een cabaretier  een Herbergier te zijn en dat past beter in het plaatje. Marie Annes achterneef, Henry Dupuis, woonde  waarschijnlijk al deels in Versailles om met Le Notre (aangetrouwde familie) te werken aan de parken en tuinen van Versailles.  Ook in Parijs had hij, in de buurt van de Bastille, een woning. Uiteindelijk werd deze neef Henry, Jardinier van Louis XIV , Gouverneur van de Orangerie van Versailles. Henry had in de Oranjerie, een groot appartement van drie étages waar hij woonde en ook overleed.

Over deze neef Henry Dupuis, Jardinier du Louis XIV, is een boek geschreven. Blijkbaar is via Henry veel informatie over de wereld van het Versailles ten tijde van de Zonnekoning bewaard gebleven en niet alleen waar het gaat over de aanleg en het gebruik van de tuinen, maar ook over de samenwerking met de koning die alles zag, alles wist en zich bemoeide zich met elk detail van de tuinen van Versailles. Henry had ook contact met de financiële man van de koning, Colbert. De laatste vond dat het geld voor aan Versailles, beter besteed kon worden aan
Saint German en Laye en aan het Louvre.

Notre Dame de Versailles links

Vuë et Perspective du Château de Versailles et d'une partie de la Ville et de la Paroisse du côté de l'Etang : [estampe, vue]
/ Dessiné et Gravé d'après le Naturel par P. Menant by Menant, Pierre (16..-17.. ; gr). Graveur - 1716 - National Library of France, France
- No Copyright - Other Known Legal Restrictions.
https://www.europeana.eu/item/9200518/ark__12148_btv1b53128246z

Getuigen  van het huwelijk:
-Sourdeval (de) François, vriend bruidegom, ordinaire de la Musique du roi Priester Canon van Saint Quentin
-Huguenet Sébastien, vriend bruidegom , ordinaire de la Musique du roi, wonende rue de la Pompe, paviljoen van Sieur Viennau
-Sallior Germain, vriend bruid, 1e bediende van de prinses de Conti, weduwe
-Dupuis Henry vader bruid
-Boulanger Jeanne, moeder bruid
-Dupuis Marie
-Dupuis Jeanne
-Collette Marie-Marguerite

Hoe zag het gezin van Jacques Bastaron, musicien du Roi  en Marie Anne Dupuis er  uit?

Een doopinschrijving van de kinderen van Jacques Bastaron en Marie Anne Dupuis kon ik aanvankelijk niet vinden.Honderden pagina's Doopboeken van de Nortre Dame van Versailles leverden veel informatie op en ook meer en andere informatie dan de tafels, alfabetisch geordend deden vermoedden.

Zoals te verwachten viel, waren er veel meer kinderen dan ik eerder had gevonden. Jacques en Marie Anne zijn niet kinderloos gebleven de eerste 10 jaar van hun huwelijk

Inmiddels heb ik 11 kinderen gevonden. Helaas ontbreekt de belangrijkste, de doop-inschrijving van Antonet zelf. .
Gezien het overlijden van Marie Anne Dupuis eind 1712 was eigenlijk alleen 1711 nog een reële optie met Jacques senior als vader. Antonet werd niet gevonden in de doop-inschrijvingen van de Notre Dame de Versailles
Een andere mogelijkheid is, dat Antonet niet geboren is in Versailles; het hof zat regelmatig toch ook in een van de andere paleizen in en rond Parijs. De doopboeken van een andere kerk in Versailles heb ik gecontroleerd voor het geval de eigen kerk tijdelijk buiten gebruik was maar dit leverde niets op

De vele pagina's doopboek maken wel duidelijk dat deze voorouders een zeer bijzonder leven hadden. Tussen hun documenten staan de documenten van de koninklijke familie en de hoge adel. In bijna alle inschrijvingen staat het beroep van betrokkene vermeld en bij wie hij in dienst is. Het mogelijk duidelijk zijn dat het andere functies zijn dat je in gebruikelijke doopboeken tegenkomt en dat scrollen door de aktes minder snel gaat al was het alleen maar door afleiding bij bijzondere namen en beroepen.

De kinderen werden gedoopt  in de Notre Dame de Versailles. Waarschijnlijk uit dat prachtige doopvont op de foto

De kinderen van Jacques en Marie Anne Bastaron

• De oudste zoon Jean Baptiste Jacques werd ruim 6 maanden na hun huwelijk geboren in oktober 1692. Rond die geboorte is iets niet goed gegaan en er werd gevreesd voor overlijden van de baby, die misschien wel veel te vroeg geboren werd.. Jacques en Marie Anne hebben toestemming gevraagd en gekregen van Monseigneur L'archevêque de Paris en de curie van de parochie om hun zoon met spoed te dopen.

Parohieregister Notre Dame de Versailles

NB Edouard Colbert, neef van Jean-Baptiste werd in 1628 gedoopt in de St Landry.  Dat moet rond de tijd zijn geweest dat Jean Bastaron, de Porte Verge van de St Landry, ook geboren werd. Mogelijk kende de families Colbert en Bastaron elkaar al omdat ze uit het zelfde gebied ten oosten van de Notre Dame de Paris kwamen. Edouard was eveneens als adviseur in dienst van Louis XIV.

• Oudste dochter Françoise Marguerite Felicite werd in september 1695, een half jaar na het overlijden van haar broertje geboren, en weer gaat het mis. Opnieuw wordt dispensatie gevraagd en gekregen bij de Kardinaal.
  Françoise wordt bijna een jaar na haar geboorte pas gedoopt en dat werd met veel vertoon gedaan.
  
  
  

Gezicht op de stallen van het Paleis van Versailles - Rijksmuseum, Netherlands - Public Domain.

Deze zoon werd geen Godefroy genoemd maar staat in alle andere stukken, waaronder zijn huwelijksregsitratie, te boek als Jacques. Er is in de reeks kinderen ook geen ruimte voor een andere zoon die Jacques heet. Onduidelijk is waarom hij de naam van zijn Peter niet draagt; mogelijk om het gebruik van de naam Jacques in de familie te houden. Ik zal de toevoeging Godefroy wel gebruiken omdat het dan duidelijker is over wie we het hebben. Over Jacques Godefroy later meer

• Begin 1700 wordt opnieuw een zoon geboren
  Charles Adrien Bastaron
  Vader Jacques had weer een fraai echtpaar geselecteerd als Peter en Meter.:
  
  

• In april 1701 werd weer een zoon geborenen deze werd François Bastaron genoemd

De Peter was Francois de Neuville Duc de Villeroy et de Beaupreau
Françoi de Neuvilles, geboren in 1644, groeide op aan het hof in Parijs en was bevriend met de jonge Louis XiV
Hij werd staatsminister, gouverneur van Lodewijk XV, maarschalk van Frankrijk (1644-1730)
Meter: Catharina Elisabeth de Roussy

Van François Bastaron heb ik geen andere gegevens kunnen vinden

• Jacques Louis Bastaron werd geboren in maart 1703 en als Peter bij zijn doop kwam Louis Alexandre Bontemps naar de Notre Dame de Versailles.
  Bontemps was de eerste bediende van Louis XIV- de Koning , net als zijn vader Alexandre en grootvader dat waren, Zij behoorden tot de  machtigste mannen aan het hof.
  

  Meter: Charlotte Le Vasseur, dochter van Nicolas Le Vasseur, markies de Saint-Vrain. de vrouw van Louis Bontemps:

In het archief van Hotel Des Invalides staat ook een Louis Bastaron ingeschreven: Overleden in Versailles, 45 jaar oud Begraven Notre Dame de Versailles 6 augustus 1765.
De acte moet opgevraagd worden bij het archief om die zelf in te kijken. Aangezien de de leeftijd en de maand van overlijden niet kloppen met wat in Versailles vermeld wordt in het begraafregister en met wat er in Québec als leeftijd genoteerd werd, is dit weinig zinvol aangezien er volgens de Parochieregisters van de Notre Dame geen Louis Bastaron begraven werd in augustus 1765.

• Charlotte Françoise Bastaron werd in mei 1708 geboren

Van Charlotte Françoise Bastaron heb ik niets terug kunnen vinden in de archieven van de Notre Dame de Versailles. Mogelijk is zij vertrokken naar een andere plaats.
NB Vader Jacques zus, Jeanne Denise Bastaron trouwde met een Louis Lenormant. Ik vermoedde een tuinman van Versailles maar misschien moet deze link ook nog onderzocht worden.

In 1736 trouwt dochter Marie Elizabeth in Parijs. We moeten het daarom doen met de administratie van Laborde.

Op 13 oktober 1712 wordt niet alleen Marie Therese gedoopt, het is ook de dag  dat Marie Anne Dupuis overlijdt aan de gevolgen van de bevalling. Haar man Jacques bleef, zo lijkt het, thuis bij haar en heeft alle vertoon rond de doop geschrapt.

Wie was Antonet Bastaron?

Met het overlijden van Marie Anne Dupuis in 1712 en het ontbreken van een inschrijving van Antonet in het goed georganiseerde doopboek van de Notre Dame de Versailles is het tijd voor conclusies,

In 1745 tekende Jacques Bastaron een 8-jarig leercontract bij een Parijse notaris voor zijn 2 jonge kinderen, bij mijn voorvader Pieter Magito in Den Haag.
In 1757 lieten Pieter M en Antonet B hun zoon dopen in Amsterdam.

Mijn onderzoeksvraag was of Antonet dat was
-een van de kinderen die stage liep,
-een ouder kind van de vader,
-een zus van Jacques, geboren in Versailles.

Nu is het zeker dat ze niet de zus was van de vader van de stagiaire.

Theoretisch gezien zouden Jean, Charles Adrien, François en Louis Bastaron ook in aanmerking komen, maar niet alleen is daar geen aanvullende informatie meer over gevonden, het lijkt ook logisch om het bij Jacques Godefroy Bastaron te houden omdat hij even als Antonet, contacten had met Pieter Magito.
Hadden ze dat Godefroy maar toegevoegd in de minuutakte van de Notaris.

Muziek aan het hof van Louis XIV

Versailles, représentation d'Alceste de Lully-Quinault : Alceste -Versailles, fête de 1674, 4 juillet / Le Pautre - National Library of France, France - No Copyright - Other Known Legal Restrictions.https://www.europeana.eu/item/9200518/ark__12148_btv1b8431545h

Net als zijn vader had Louis XIV een opleiding gehad waarin dans en muziek centraal stonden: hij beheerste het spinet, de gitaar, de luit, volgde graag Lully's compositorische werk als kenner en nam deel aan meerdere rekruteringen van musici voor de Koninklijk Huis. Hij zou er niet aan denken om te gaan slapen zonder muziek te horen of te zien. Dansen, een nobele bezigheid bij uitstek, nam ook veel van zijn dagen in beslag. Alle activiteiten van het hofleven onder Louis XIV zijn vastgelegd met als doel dat Louis XIV het stralende middelpunt is en dat iedereen ernaar streeft om door hem opgemerkt te worden. Deze enscenering leunt zwaar op muziek, die de lunch, het avondeten, het slapengaan van de koning, de terugkeer van de jacht, de dagelijkse mis, militaire overwinningen begeleidt, bijna geen officiële activiteit kan eraan ontsnappen, inclusief koninklijke genezingen.

Musici konden op verschillende manieren in dienst komen van een van de afdelingen van de hofhouding belast met muziek. Als regel trad men toe tot de Musique du roi door deelname aan een concours (waarbij met name Louis XIV zich persoonlijk intensief bemoeide), maar daarnaast waren er benoemingen na gebleken kwaliteiten tijdens uitvoeringen aan het hof.

• Posten waren te koop, waarmee de musicus een ambt bekleedde, een office, en daarmee officier werd. Deze gekochte posten waren erfelijk en gingen dus in de handen over van de erfgenamen van de musicus. Vanzelfsprekend moesten de musici competent zijn en een niet bekwame erfgenaam kon de post daarom uitbesteden. Gezien de kosten die waren gemoeid met het verwerven van een dergelijk office, waren het vooral leden van de (kleine) bourgeoisie die deze ambten konden verwerven.
• Voor hen die zich het niet konden permitteren om een ambt te kopen bleef alleen de mogelijkheid over toe te treden tot de groep van musiciens ordinaires (de gewone musici), kortweg ordinaires genoemd. Zij dienden doorlopend aan het hof; hiervoor ontvingen zij dagvergoedingen met in aanvulling daarop onkostenvergoedingen en allerlei extra vergoedingen in geld of natura (bij bepaalde feestdagen, van de kerk, bij goede stipte dienstuitoefening) en een pensioen met een min of meer permanent karakter.
  Een derde groep werd gevormd door de musiciens extraordinaires (buitengewone musici), die in tijdelijke betrekking waren en uit de stad (=Parijs) kwamen of de provincie of het buitenland. Zij ontvingen gratificaties en zelfs pensioenen betaald uit de privékas van de koning.
  
  

'Portrait_of_several_musicians_and_artists'_by_François_Puget_1688_-_Brunel_1980_p31
https://www.europeana.eu/item/9200518/ark__12148_btv1b531285285

• Onder Lodewijk XIV werden in 1683 vier sous-maîtres benoemd, ieder gedurende een kwartaal verantwoordelijk voor de kerkmuziek, waaronder Michel-Richard Delalande. Delalande verkreeg in de loop der tijd de verantwoordelijkheid over alle vier de kwartalen. De sous-maîtres beschikten over om en nabij de 100 zangers: de groep bas-dessus (sopranen en alten) bestaande uit jonge jongens en Italiaanse castraten, de groep hautes-contre en hautes-tailles (beide tenoren, respectievelijk met een hoge en lagere ligging van de stem), de basses-tailles (baritons), de basses-chantantes (bassen die alleen zongen) en de basses 'pouvant jouer du serpent' (bassen die ook een serpent konden bespelen).
  
  Bij documenten  waarin Jacques Basteron werd genoemd heb ik een paarmaal Ordinaire vermeld gezien evenals Musicien du roi en cantor.
  Laten we maar concluderen dat Jacques Bastaron een mooie stem had en dat hij geen gekochte post had maar toegelaten werd op basis van de kwaliteit van zijn zangprestaties.

Het werk van Jacques Bastaron senior

Jacques Bastaron was vanaf 1688 zanger (Bariton) in het Musique de la Chambre du Roi van Louis XIV en over Jacques is nog wel een en ander terug te vinden. Jacques komt in de nodige overzichten van het hof van Louis XIV voor en om een idee te krijgen over het werk van Jacques een stukje tekst uit Stéphane Castelluccio, Marly, art de vivre et pouvoir de Louis XIV à Louis XVI:

Het stuk van Corneille opent met dezelfde winkels als die op de prent. Tijdens grote feesten op het paleis waren vijf winkeltjes ingericht met zingende kooplieden, te weten: een Franse banketbakker door de sieur de Pu vigne; een Provençaalse, koopman van sinaasappelen en citroenen, door Sieur Fonquef; een Italiaanse limonadière van Sieur Favally; een jammaker van de sieur Cour- cier, en een Armeniër, verkoper van koffie, thee en chocolade, zingend in de Frankisch, door de sieur Bastaron, allen musicien du roi. Ze hadden kleren die pasten bij de naties die ze vertegenwoordigden.
Bosse maakt reclame voor zijn eigen werk in de winkels op de prent: in het midden wordt een doos van de plank gehaald waarop staat 'evantails de Bosse' (waaiers van Bosse) ; in de boekwinkel wordt een boek getoond met de titel 'Marianne', een toneelstuk van Tristan l'Hermite (1635) waarin de titelpagina van de hand van Bosse is.

Jacques Bastaron, célèbre Basse-Taille dans la chapelle de Louis XIV, excellait dans le pathétique.
On dit que sa voix était superbe et d'un volume extraordinaire.

Maar aan het hof  stonden meer Bastarons op de loonlijst

• 1688 was er een 'Jâque'  Bastaron.  Deze Jacques staat op de lijst van zangers die hadden deelgenomen aan de uitvoering bij de begrafenis op 1 mei 1690 van de Dauphine Marie Anne Victoire van Beieren, de schoondochter van Louis XIV.
  Dit moet ook de Jacques Bastaron uit 1665 zijn
• 1734 Charles Bastaron brevet de joueur de flûte de la musique de la Chambre du roi
• In 1698  werken een Mademoiselle Bastaron en een M Bastaron mee aan 'Intermede de Musique et de Dance pour la Comedie de Meril et Melicerte' Eerder werd dit werk van Molière uitgevoerd in Fontainebleau. 
  De M zal staan voor monsieur en ook dit moet de Jacques uit 1665 zijn
  

NB Louis XIV had voor zijn ' Canal Grande' gondeliers uit Venezia naar Versailles laten komen

Uit de administratie van het hof  Maison du Roi
Copies d'actes émanés des rois Henri IV, Louis XIII et Louis XIV, recueillis pour servir de modèles (1610-1669).
Minutes ou transcriptions authentiques d'actes émanés des rois Louis XIV et Louis XV expédiés par le secrétaire de la Maison du Roi et
concernant le royaume ou des particuliers [1669-1786]
NB dit zijn notities door de tijd heen